متن مصاحبه گیلان مصور با دکتر فرزاد بختیاری درخصوص «الفبا و دستور خط تالشی و تاتی»

دکتر محرم رضایتی کیشه‌خالهگیلان سرزمین شگفتی‌هاست. با آنکه قلمرو جغرافیایی محدودی دارد، آکنده از تنوعات طبیعی، فرهنگی و زبانی است. دریا و دشت و کوه و جنگل، انواع گونه‌های حیوانی، پوشش‌های متنوع گیاهی، سنت‌ها و آداب مختلف اجتماعی و فرهنگی، و گویش‌های متنوع زبانی اعم از گیلکی، تالشی، گالشی، کردی و تاتی، با مردمانی نجیب، شجاع، اصیل و بافرهنگ، از گیلان تابلویی زیبا با نقش‌هایی رنگارنگ، دلپذیر و سحرانگیز به تصویر کشیده که دل هر رهگذر و تماشاگری را می‌رباید.    گسترة زبان‌های گیلکی و تالشی علاوه بر گیلان، به مناطق دوردست هم کشیده شده است. چنانکه گیلکی تا چالوس در استان مازندران، و تالشی تا رود کورا در جمهوری آذربایجان پیش رفته است. از متون کهن گیلکی و تالشی آگاهی چندانی نداریم. جز اینکه در گیلکی، دیوان شرفشاه دولائی (دولابی) موجود است که احتمالاً مربوط به قرن هشتم هجری می‌باشد. در تالشی نیز قدیمی‌ترین نوشته‌ها منسوب به صفی‌الدین اردبیلی است که در قالب چند فهلوی (دوبیتی‌) باقی مانده است. بنابراین اغلب اسناد به زبان گیلکی و تالشی در دوران متأخر نوشته شده‌اند.    نگارش به زبان‌های گیلگی و تالشی در چهار دهة اخیر در قالب نشریات، کتاب‌های شعر و داستان رونق بیشتری گرفته است. این نوشته‌ها عموما متأثر از خط و زبان فارسی، و مبتنی بر پسندها و سلایق شخصی نویسندگان آنها در شیوة نگارش فراهم آمده، و از این نظر، یکدست و منظم نیستند. تنوع شیوه‌های نوشتاری مطبوع نظر خوانندگان نیست، زیرا به امکان استفادة مطلوب از متون گویشی آسیب می‌رساند.     ضرورت وحدت رویه در نگارش متون گویشی موجب شد گروهی از پژوهشگران تالش با درک اهمیت موضوع، شیوه‌نامه‌ای مشترک با نام «همواج, ...ادامه مطلب